Ngất và khả năng điều trị chứng ngất tim
Ngất là một chứng thường gặp, đặc biệt ở tuổi thanh thiếu niên, xảy ra đột ngột, làm cho người bệnh bất tỉnh, da tái nhợt và hoàn toàn mất tri giác một lúc, sau đó lại tỉnh dậy. Lúc này, tim có thể ngừng đập hoặc đập rất chậm và rất khẽ. Người bệnh không thở hoặc như ngạt thở. Ngất xảy ra do không đủ máu đến nuôi dưỡng não, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, không nhất thiết chỉ là do bệnh tim mạch.
Ngất trong bệnh tim mạch (hay còn gọi là ngất tim) : ngất tim có thể gặp trong tất cả các bệnh lý của tim mạch.Ở những người bị bệnh tim, khi có thêm một yếu tố bên ngoài tác động vào như hốt hoảng, lo sợ, căng thẳng quá mức, làm việc gắng sức hay dùng thuốc không đúng làm cho người bệnh ở trong tình trạng tim ngừng đập trong một thời gian rất ngắn, mà y học còn gọi là chết lâm sàng (tạm hiểu là chết một lúc nhưng còn có khả năng sống lại được).
Ngất tim thường gặp trong các bệnh lý về tim và mạch máu làm lượng máu đến não nuôi dưỡng không đầy đủ, chẳng hạn:
- Bệnh của cơ tim và bệnh của động mạch vành (là mạch máu cung cấp oxy và năng lượng cho cơ tim hoạt động), Khi cơ tim bị bệnh, không đủ sức bơm máu đến não gây ra ngất.
- Bệnh hẹp van động mạch chủ. Động mạch chủ là đường dẫn máu từ tim đi ra, sau đó phân phối máu đến các động mạch khác và đến các cơ quan. Như vậy, khi van động mạch chủ bị hẹp, máu từ tim đi ra sẽ giảm đi và dĩ nhiên là sẽ thiếu máu ở các cơ quan, đặc biệt ở não và gây ra ngất.
- Trong bệnh hạ huyết áp, áp lực của dòng máu trong động mạch giảm nên máu sẽ không chảy tới được não và gây thiếu máu não.
- Ngoài ra, đối với trường hợp tim đập quá chậm (dưới 25 lần trong một phút) hoặc tim đập quá nhanh ( trên 180 lần trong một phút) làm tim bơm máu đi không hiệu quả và lượng máu ra khỏi tim cũng ít đi.
Ngất trong các bệnh không do tim có thể gặp:
- Bệnh ở phổi kèm khó thở làm giảm hấp thu oxy vào máu hoặc trong trường hợp điện giật, chết đuối, ngộ độc…. gây ngừng thở, ngưng tim.
- Bệnh hạ đường trong máu.
- Bệnh thiếu máu nặng.
- Rối loạn về thần kinh : thường thấy ở người dễ cảm xúc. Có thể gặp ở người bị chấn thương sọ não v.v…
Như vậy, ngất có thể gặp trong bệnh tim mạch cũng như ở một số bệnh khác. Và tình trạng ngất xảy ra vì máu không đủ ở trong não chứ không hẳn là do suy tim gây ra mà nhiều người đã lầm tưởng trong bệnh suy tim.
Cần lưu ý: Ngất có thể thấy ở một số người bị động kinh (người dân hay gọi là lên kinh phong). Trường hợp có những xúc động tình cảm quá mạnh như tức giận (mà người ta hay nói là “ tức đến chết lịm đi”), hoặc quá sợ hãi, quá đau đớn hay quá buồn…. cũng có thể gây ra ngất.
Dự phòng ngất do tụt huyết áp:
Ngất do tụt huyết áp có thể là sự cảnh báo khi nó kết hợp với cơn động kinh. Hình thức điều trị ban đầu thường là dùng thuốc. Những thuốc khác nhau có thể gây những tác dụng ngoại ý và tốn kém. Một liệu pháp thay thế là gia tăng lượng nước uống bằng cách cho uống nước duy trì ở những bệnh nhân bị ngất do tụt huyết áp. Người ta đưa ra nghiên cứu về “Liệu pháp uống nước”:
Một liệu trình dùng nước uống cho những bệnh nhân có bệnh sử bị ngất do tụt huyết áp, bao gồm:
- Bắt đầu từ buổi sáng, cho bệnh nhân uống nước mỗi ngày một lượng tối thiểu là 1920ml, tương đương nhu cầu hằng ngày của người nặng 40 kg.
- Nước uống không có cà phê để tránh tiểu nhiều.
- Cho phép ăn mặn nhẹ nhưng không nhiều.
Kết quả nghiên cứu cho thấy liệu pháp uống nước là một trị liệu có hiệu quả, cải thiện được tình trạng ngất đối với ngất do hạ huyết áp. Các tác giả đã đề nghị áp dụng liệu pháp uống nước như là một sự can thiệp ban đầu để phòng tránh ngất do hạ huyết áp.
BS. Lê Thiện Anh Tuấn – Viên Tim